4. Onze jeugd en ons onderwijs

4.1 De wijk waarin je woont, je achtergrond of wie je ouders zijn mogen nooit bepalend zijn voor wie je later wordt.

Goed onderwijs valt of staat bij goede leerkrachten. Onze leraren werken keihard en leveren telkens weer een topprestatie. Zij bereiden onze kinderen met veel passie, energie en geduld voor op het verdere leven. Makkelijk is dat niet: de werkdruk is hoog, de klassen zijn groot en het salaris niet genoeg om een woning van te kunnen betalen.

Daarnaast zijn de verschillen in het onderwijs helaas toegenomen en hardnekkiger geworden. Kinderen van ouders met een laag inkomen lopen vaak al voor hun tweede levensjaar haast onoverbrugbare leervertraging op en het aantal leerlingen dat laaggeletterd van school komt is veel te hoog (landelijk 25%). Juist de scholen met veel leerlingen met een leerachterstand hebben het meeste last van het lerarentekort.

We vinden het onaanvaardbaar dat niet iedereen een eerlijke kans krijgt, en doen er in onze gemeente alles aan om leerachterstanden en laaggeletterdheid tegen te gaan en de kansengelijkheid te bevorderen. Daarom maken we samen met de scholen en de kinderopvang een Lokale Educatieve Agenda (LEA), waarin we de problemen in onze gemeente in kaart brengen en met passende oplossingen komen om ongelijkheid tegen te gaan.

Natuurlijk zijn de scholen verantwoordelijk voor de inhoud van het lespakket, maar dat betekent niet dat we als gemeente aan de zijlijn toe gaan kijken en ons alleen met de huisvesting bemoeien. We helpen scholen om zich te ontwikkelen tot sociale ontmoetingsplaatsen, bieden kinderen met leerachterstanden extra steun, zorgen ervoor dat leraren in onze gemeente betaalbaar kunnen wonen, bevorderen de diversiteit en bestrijden de kansenongelijkheid met gericht beleid. Voor ons is de school de plek waar je al je leeftijdsgenoten ontmoet, de plek waar je je veilig voelt en waar je een eerlijke start in het leven maakt.

4.2 Onze keuzes

Om de kwaliteit van het onderwijs en de afstemming met de jeugdhulp in onze gemeente te verbeteren ontwikkelen we in samenwerking met de schoolbesturen, CJG en kinderdagverblijven het instrument de lokale educatieve agenda (LEA). Hieronder staan de onderdelen die we hier, in overleg met de scholen, in willen opnemen.

• In onze LEA maken we een plan van aanpak om ervoor te zorgen dat onze scholen in staat zijn om goed onderwijs te leveren, een veilige en prettige omgeving bieden aan onze kinderen, en dat er op al onze scholen voldoende en kwalitatief goede leraren les gaan geven.
• Om leervertragingen en laaggeletterdheid zo vroeg mogelijk te voorkomen en tegen te gaan, maken we een plan van aanpak met betrekking tot de buitenschoolse en naschoolse opvang, de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Ook maken we samen met scholen, kinderdagverblijven, de bibliotheek, CJG en instituten voor bijlessen een plan om de naweeën van Corona op te vangen. Zo kan er gedacht worden aan een zomerschool of gezamenlijke thema-klassen om achterstanden weg te werken.
• We helpen schoolbesturen met het ontlasten van leraren door ondersteuners aan te stellen (zie voor basisbanen hoofdstuk Werk en inkomen) en beperken zo de werkdruk voor leerkrachten.
• Het landelijke lerarentekort zorgt ook in onze gemeente voor grote problemen. We geven in onze huisvestingsverordening daarom voorrang aan leerkrachten in de sociale- en middenhuur, zodat ze in de gemeente/buurt van hun school kunnen wonen (zie ook hoofdstuk Wonen).
• De school wordt ook buiten schooltijden een sociale ontmoetingsplaats. We brengen – als dat mogelijk is – de buitenschoolse opvang, de voor- en vroegschoolse educatie en het inburgeringsonderwijs onder in het schoolgebouw, ook in de kleinere kernen. We zorgen dat de lijntjes tussen de jeugdzorg, jeugdhulpverlening en de scholen kort zijn en bieden extra hulp van het CJG aan waar nodig.
• Vroegtijdige inschrijving vergroot de eenzijdigheid van de leerlingpopulatie. Juist hoogopgeleide ouders schrijven hun kinderen vaak al voor hun tweede jaar op een basisschool naar keuze in. Dit vergroot de scheiding tussen bevolkingsgroepen en zorgt voor oneerlijke kansen. PvdA De Bilt wil dat in onze gemeente ouders hun kinderen pas vanaf de leeftijd van 3 jaar in kunnen schrijven. Dit is een verplichting, maar niet iedere school houdt zich hieraan.
• Kinderopvang (KOV) in onze gemeente is moeilijk te krijgen en vaak veel te duur. We vinden KOV een basisvoorziening die in de wijk geregeld moet zijn. KOV in handen van private equity fondsen, opvang als verdienmodel, proberen we uit te bannen door te kijken of we dit op en door scholen plaats kunnen laten vinden door samenwerking met crèches. De peuterspeelzaal mag wat ons betreft terugkomen.

• Om ongelijkheid te bestrijden investeren we extra in scholen die veel leerlingen met een leervertraging en/ of veel kinderen uit gezinnen met lage inkomens hebben.

• We maken ons sterk voor kansengelijkheid in het onderwijs. Met scholen willen we in gesprek over de ‘vrijwillige’ ouderbijdrage, deze is vaak veel te hoog en heeft bovendien regelmatig een verplichtend karakter. Dit is in strijd met de wet en zorgt ervoor dat sommige scholen alleen toegankelijk zijn voor kinderen van rijke ouders. Ook willen we in gesprek met instituten die bijlessen verzorgen, het zou goed zijn als zij het ook voor kinderen van minder vermogende ouders mogelijk maken om deel te nemen.

• Onze kinderen verdienen een veilige en moderne school. Verouderde schoolgebouwen met slechte ventilatie vervangen of verbouwen we. We leggen in samenwerking met scholen, de BIGA, de gemeentelijke groenvoorziening en/of sociale ondernemingen groenblauwe schoolpleinen aan, zodat kinderen al op vroege leeftijd in aanraking met de natuur komen.

• Kleine dorpsscholen houden we overeind om de sociale verbondenheid in kleinere leefgemeenschappen te vergroten.

• Overgewicht onder kinderen pakken we aan. We betrekken scholen, kinderopvangorganisaties, sportverenigingen, huisartsen en jeugdgezondheidszorg bij het stimuleren van een gezonde levensstijl (zie ook hoofdstuk Sport). In de scholen en kantines van sportverenigingen zorgen we ervoor dat alleen gezonde voeding aanwezig is en er een zero-tolerance geldt voor het gebruik van prestatie verhogende middelen, alcohol, roken en drugs.

• We willen pesten uitbannen. Daarom hebben alle scholen, sportclubs en jeugdverenigingen een anti-pestprotocol.

• We zorgen ervoor dat ieder kind veilig naar school kan fietsen en ontmoedigen dat ouders hun kinderen met de auto brengen. De directe omgeving van scholen is verkeersveilig voor kinderen en hun ouders. Rondom elke school richten we de straten in als schoolzone. Rondom scholen is veiligheid voor kinderen het belangrijkste en krijgen voetgangers en fietsers voorrang.